Tesbihin Tarihi ve Türk Kültüründe Tesbih
 
İpe geçirilen boncuk, taş ve kemiklerin kullanımı insanlık tarihi kadar eskidir. İlkel dönemlerde insanlar avladıkları hayvanlardan el ettikleri diş ve kemik gibi kısımları, iyi şans getirsin diye takı olarak kullanırlardı. Bu gelenek daha sonra dini bir biçime büründü ve Hinduizm, Budizm, İslam ve Hıristiyanlıkta ibadet aracı olarak kullanıldı. Tespih sözcüğü, çabuk davranmak, suda yüzmek, boş zaman geçirmek, para biriktirmek, işe hemen başlamak gibi çeşitli anlamları olan Arapça köklerden gelir. Dini bir terim olarak ise “Sübhanallah” kelimesinden türetilmekte olup, Allah'ın kusursuzluğunu, yüceliğini ifade eder. Tespih İslam dininde bir ibadet aracı haline geldikten sonra, bir meditasyon süreci içinde, Allah’ı zikretme ve bu zikirleri sayabilme amacıyla kullanılmıştır. Müslümanlar, zikir pratikleriyle Allah'a olan bağlarını güçlendirmeye çalışır ve manevi bir huzur elde etmeyi amaçlarlar.
Tesbih nedir?
En basit tarifiyle Tespih,  aynı boyutlarda ve aynı biçime sahip 33, 99, 500 ya da 1000 adet taneciğin, iki ucu biribirine düğümlü bir ipe dizilmesinden oluşur. 33 ve 59 taneli olanları da vardır ki bunlar Hristiyanlar ve 108 taneli olanları ise  Budistler tarafından kullanılır. 500 ve 1000 parçalı tesbihler, eskiden daha özel durumlarda yani tekkelerde toplu zikirler sırasında kullanılırlardı. Günümüzde en yaygın kullanılan tespih çeşidi, daha küçük olduğu için  33’lük olanlardır. Tespih taneciklerinin şekilleri genelde yuvarlak, silindirik, armut veya elipsoit biçimlerindedir. Daha fanteziye kaçan, sanatsal biçimli tesbihlere ise "Fasetli tesbih" denir. Bu terim geleneksel İslami müslüman kültürlerinde kullanılan ve özel bir şekle sahip olan tesbih türünü ifade eder. Bu tür tesbihler genellikle el yapımıdır ve özenle işlenmiştir. "Fasetli" terimi, tesbihin boncuklarının veya tasarımının yüzeyindeki belirli yüzeylerin kesilmiş veya oyulmuş olması anlamına gelir. Bu kesmeler veya oymalar, tesbihin estetik görünümünü ve dokusunu zenginleştirir. Hanımlar ise genellikle  küçük taneli tesbihleri tercih  etmekte oldukları için küçük taneli tesbihlere  zenne tesbihi  ya  da  hanım  tesbihi  adı  verilmektedir. 
Tesbihin Bölümleri
Eksiksiz bir tesbih; taneler, imâme, nişane ya da durak, pul, tepelik, püskül veya kamçı gibi bölümlerden meydana gelir. İpe dizilen Tespih tanelerinin birleştiği noktaya, tespihin en önemli ve orjinal parçası olan İmame yerleştirilir. Taneciklerden 4 ila 7 kat uzunluğa sahip olan imame, dönel bir simetriyle çeşitli sanatsal şekiller içerir. Boğumlu yapısında genelde hareket edebilen halkalar bulunur.Tespih tanelerinin dizilmiş olduğu ipliğin iki ucu imameden geçirilerek düğüm atılır ki bu düğümün ustalıkla gizlenmesi, imamenin üzerine halkalar konulması, sikkeler giydirilmesi, yapım sanatının inceliklerinden sayılır. 
Diğer adıyla durak da denilen nişâne, 99’luk tespihlerde her 33 tanede bir konulan ve tane dizisinin dışına doğru sarkan özel şekilli bir parçadır. 33’lük tespihlerin nişânelerine pul denmektedir. 33’lük tespihlerde ise 11 tanede bir olacak şekilde iki tane pul bulunur. Nişâneler, dini vecibeleri yerine getirirken kullanılan tespihlerde duaların bölümlerini belirleyip karıştırmamak için kullanılmaktadır. Tasavvufi derinliğe haiz olan tespih ustaları, pulları , Hz.Peygamberin Ehl-i Beyti’ne ve İslamın beş şartına ithafen tespihin iki tarafındaki başlangıç tanelerinden sağ ve sol taraftaki beşinci taneden sonra olacak şekilde de kullanabilirler. 99’luk tespihlerde ise, on iki imama telmihte bulunarak her iki yandan 12. taneden sonra nişâne koyarlar. Burada Alevi kültürünün etkisine de rastlamak mümkündür.
İmameden sonra eklenen parça, klasik tespihlerde püskül, değeri yüksek tespihlerde ise kamçıdır. Püskül genellikle ipekten örülür ve üzerine daha güzel bir görünüm olması amacıyla şemse adı verilen taneler dizilir. Bu şemseler tespihte bir kopma meydana gelirse, yedek tane işlevi gördükleri gibi, estetik bir görünüş de sağlarlar. Kamçı ise altın veya gümüş gibi daha değerli malzemeler ile örülen kordonlardır. Kamçının üst ucunda yine altın veya gümüşten yapılan, yuvarlak ya da oval örülmüş tanaler bulunur ve bunlar “Türk başı” olarak isimlendirilir.
Tespihin ucunda püskül değil de kordon kamçı varsa bu kamçının en üst ucuna, imame ile bir uyum oluşturacak şekilde, ustasının maheretini gözler önüne seren tepelik adlı bir parça konulur. Tespih, son olarak çivi denilen, kordon ucunun bağlanıp tepeliğe sıkıştırıldığı bir parça ile tamamlanmış olur.

Tespih Hangi Malzemelerden Yapılır?
Klasik  tesbih  hammaddelerinin  tamamına  yakını doğal malzemelerdir. İçinde orgnik maddeler, mineraller ve bitkiler bulunmaktadır. Ağaç malzemeler Afrika, Uzakdoğu ve Güney Amerika kökenlidir. Organik veya fosil esaslı maddeler Sibirya, Kuzey kutbu ve İsveç, İzlanda gibi kuzey  ülkeleriyle  Endonezya,  Hindistan,  Okyanusya  gibi  coğrafyalardan gelmektedir. Fil  ve mamut dişleri, gergedan boynuzu, su aygırı dişi, mors dişi gibi malzemeler, canl ıhayvanlardan değil, yıllar önce ölmüş olanların artıkları olarak toprak altından veya denizden çıkarılmaktadır.
Çok çeşitli malzemelerden yapılan tesbihler, madeni tesbihler, organik tesbihler, bitki/ağaç esaslı tesbihler ve sentetik tespihler  olarak dört başlık altında toplanabilir.

1. Madeni  Tesbihler:    Bunlar,  doğada yer altından çıkarılan altın, gümüş, akik, ametist gibi madeni malzemelerden yapılan tesbihlerdir. Malzemesinden dolayı yapımı hayli zor olan ve çok zaman gerektiren tesbihlerdir. Bu tip malzemeler çok sert oldukları için, işlenirken  çelik kalemler, elmas uçlu kalemler ya da elmas tozu kullanılabilmektedir. Belli başlı madeni tesbih türleri:

* Fosilleşmiş çam ağaçlarının reçinelerinden yapılan şeffaf bir malzeme olan kehribar tespihleri,
* Siyah renkli bir taş olan ve Erzurum civarlarından çıkarılan Oltu taşı tespihleri,
* Doğada bulunan çeşitli taşlardan yapılan Doğal taş tespihleri,
* Altın, gümüş, zümrüt, yakut, elmas gibi değerli taşlardan yapılan tespihler,

2. Organik Tesbihler: Yabani ve evcil hayvanların boynuz, kabuk, kemik ve dişlerinden yapılan tesbihlerdir. Madeni tesbihlere nazaran daha yumuşak oldukları için işçilikleri daha kolaydır.
3. Bitki ve Ağaç bazlı Tesbihler: Literatürde Haşebi olarak da geçen bu tespih türü,  sert, hoş kokulu ve elyafı güzel ağaçlardan yapılmıştır. Bu tesbihlerin yapımında organik tesbihlerin yapılışına benzer teknikler kullanılır. Bu tesbihler eskiden sipariş üzerine yapılırdı. Güzel kokulu olan bu tespihler çekildikten sonra, kokularının korunması için  kapalı madeni kaplarda saklanırlardı. Özellikle durak, imame ve kamçılarında daha büyük ustalık gerektiren işlemeler yapılırdı. 
4. Sentetik tespihler: Katalin, fiber, galalit gibi yapay malzemelerden yapılan tespihlerdir. En çok rastlananları katalin tespih ve fiber tespihdir.

Türk Kültüründe Tesbih
Türk kültürü içerisinde Türklerin kendi zevk ve inceliklerinin ortaya konulduğu pek çok sanat dalı bulunmaktadır. Türkler sadece yaşadıkları yerleri, okudukları ve yazdıkları kitapları süslemekle kalmamış, kullandıkları aletlere kadar estetiğe de önem vermiş, her malzemeye bir kimlik kazandırmaya çalışmışlardır. Bunun en güzel örneklerinden biri de "tesbih"tir. Birçok dinde zikir aracı olarak kullanılan tesbih, Türklerde aynı zamanda bir sanat objesi haline gelmiştir.Türk kültüründe de tespih, hem dini hem de geleneksel bir öneme sahiptir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde tespihler, padişahlar ve devlet adamları tarafından kullanıldığı gibi, halk arasında da aksesuar olarak yaygın bir kullanıma sahipti. Tespihler, aynı zamanda Türk geleneksel el sanatlarıyla süslenmiş ve özel tasarımlarla işlenmiştir. İstanbul, Osmanlı döneminde dünya tesbihçiliğinin merkezi halini almıştı. Uzun bir süre tespih, günümüzdeki kol saatinin etkisine benzer şekilde,  Türk erkeklerinin en özel aksesuarı sayılmış, hatta çok yüksek maddi değere sahip tespihler yapılmıştır.

Usta İşçilikli Tesbihler Satışı
Tesbihler genellikle yuvarlak, basık, sivri yuvarlak, dolgun veya yarım beyzi, şalgam biçimli, ekstra ince, kesik veya fasetli olabilmektedir. Birçok farklı sayıda tesbih modelleri bulunmaktadır. Bazı tesbih modellerinde arasında durak denilen iki bölünmüş bölüm vardır. Bazen tanecikli malzemeden olabileceği gibi, bazen de her iki yanına farklı renkte tanecikler yerleştirilebilir. Usta işçilikli tesbihler olarak üretilen bu tesbihlerde otuz üç adet tesbihin her birinin arasında posta pulu bulunabilmektedir. İnce iplerin tanelerle birleştiği yerde imam denilen uzun bir tesbih başlığı bulunur. İmam yani tesbih başlığı tesbihin en önemli kısımlarından birisidir. Klasik ahşap tesbihte imamdan sonra ipek bir püskül veya imame ile aralarına küçük zerreciklerin dizildiği bir tepe de bulunabilmektedir. Birçok farklı modeli de bulunmaktadır.
Türk kültüründe dini vecibeleri yerine getirmek dışında da kullanılan tesbih ürünleri, aksesuar olarak da sıkça kullanılmaktadır. Aksesuar olarak kullanılan bu tesbihler rahatlatıcı ve hoş bir izlenim bırakmaktadır. Tesbihlere geçmişten ve günümüzden pek çok anlam yüklenmiş olsa da inkâr edilemez bir gerçek var ki, insanın tarih sahnesine çıktığı andan itibaren sıkça kullanılan bir üründür. Gönül Tesbihcilik çok çeşitli tesbih modellerinin yanı sıra ateş kehribarı tesbih modelinin her türlüsünü ve farklı kesimlere hitap eden Erzurum oltu taşı tesbih ürünlerini www.gonultesbihcilik.com sitesinde satışa sunmaktadır.

Gönül Tesbihcilik 23.01.2024
Etiketler:
Sıkma Kehribar Tesbihler
Ateş Kehribar Tesbihler
Blok Zar Kehribar Tesbihler

TESBİHLER: TÜRKİYENİN FOLKLORİK ÜRÜNLERİ!

Tesbihler Türkiye’nin önemli folklorik ürünleri arasındadır. Tesbihler günlük yaşamda, onu çeken kişilere birçok yerde eşlik eder. İş yerlerinden, evlere; evlerden, akla gelebilecek çoğu yerde tesbihler kullanıcılarına yoldaşlık eder. Tesbihlerin en özel olduğu yerlerin başında camilerin geldiği bilinen bir gerçektir. Camilerde ibadete eşlik eden tesbihler, kullanıcılarının dualarına yarenlik eder. Dualar, çekilen tesbihlerle daha içten ve yüksek bir makamdan seyreder.
Özellikle dini bayramlarda, camilerde, ibadet yerlerinde tesbih kullanmak bir ritüel haline gelmiştir. Tesbihler bu bakımdan, seccade ve takkenin yanı sıra ibadeti tamamlayan unsurlar olarak bilinir. Tesbih kullanmak isteyen, ibadetlerine, tesbihlerini eklemek isteyen kişilerin bilmesi gereken önemli bilgiler vardır. Bu bilgilerin başında, ibadet evlerinde çekilecek tesbihlerin hangi tesbih olduğudur. Camilerde, ibadete eşlik eden tesbih 99’luk uzun çekimli tesbihtir. 99’luk tesbih dini ibadetlerini gerçekleştirmek isteyen kişilerce kullanılır.

99’LUK TESBİHİN GİZİ ADINDAN ANLAŞILIR!

Dini ibadetlerde neden 99’luk tesbih kullanılır sorusunun yanıtı tesbihin adında gizlidir. Gizini adından alan 99’luk tesbih, Allah’ın 99 ismiyle ilişkilidir. İslam aleminde 99 kutsal bir rakamdır. Çünkü Allah’ın 99 tane ismi vardır. 99’luk tesbihler de, Allah’ın 99 ismine ibadetlerde gönderme yapmak için tasarlanmıştır.

                                                         Yeşil Pelesenk 99'luk Tesbih

HER ÇEŞİTTEN 99’LUK TESBİH VARDIR: SIKMA KEHRİBAR VE ATEŞ KEHRİBAR TESBİHLER

99’luk tesbihlerin her taştan çeşidi vardır. Sıkma kehribar, ateş kehribar gibi özellikli taşlarla yapılır. Sıkma kehribarla yapılan 99’luk tesbih, kehribarın letafetiyle yapılmıştır. Kehribarın tozundan yapılan 99’luk tesbih, çekiminde zihinlere açıklık, kalbe güven duygusu verir. Her çekişte asıl rengini bulan tesbih, zamanla kendi karakterini ortaya çıkarır. Çekimiyle karakterine kavuşan sıkma kehribar, ortaya çıkardığı hoş kokularla tatlı aromalar etrafa salar. İslam tasavvufunda kehribar bu özellikleriyle övülen, üzerine şiirler dizilen bir tesbih parçasıdır.
Ateş kehribar tesbih ise 99’luk tesbihler arasında en çok tercih edilenler arasındadır. Yıllarca çam ağacının gövdesinde bekleyen reçine, ateş kehribarının oluşmasını sağlar. Ateş kehribarı, bu bakımdan, 99’luk tesbihi özelleştirir ve ibadetlerin önemli bir simgesi haline gelir. Damarlı yapısı ve çekiminin rahat olmasıyla, ayrı bir karakter ortaya çıkarır. 99’luk ateş kehribar tesbihler tüm özellikleriyle, ibadetlere ayrı bir hava katar. İbadetlerde kullanılan 99’luk ateş kehribar tesbihler, sükunetin sağlanmasına vesile olur.

                                                              Bordo 99'luk Sıkma Kehribar Tesbih

TESBİH ALMAK İSTEYENLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER!

Tesbih almak isteyen ve tesbihlerinin, orijinal ve organik malzemelerden yapılmasını dileyen kişiler; organik ve orijinal tesbihleri ayırt etmek isterler. Tesbih çekimi yapacak kişilerin, kullanacakları tesbihin orijinal olmasını istemeleri en büyük haklarıdır. Piyasada bir sürü kopya yapım, sahte tesbihler bulunur. Çekimlere gölge düşürecek olan bu durumu önleminin en önemli yolu ilk olarak, güvenilir yerlerden tesbih almak olarak özetlenir. Bir diğer yoluysa, alınan tesbihe yapılacak küçük işlemlerle gösterilir.
Orijinal tesbihlerin çoğunluğu organik maddelerden oluşur. Tesbihin üzerinde yapılacak küçük işlemlerle, ürünün organik mi yoksa sahte ürün mü olduğu kolaylıkla anlaşılır. İşlemleri özetlemek gerekirse, tesbih üzerinde gerçekleştirilen işlemler şöyle açıklanır: Asetonla dolu küçük sıvı tüpü tesbih üzerine dökülür. Eğer tesbih bu işlemle zarar görüyorsa, o, gerçek değil sahte üründür. Bir diğer yöntemse daha çetrefilli bir işlem olarak açıklanır. Kullanıcılar eğer bu yöntemi gerçekleştirecekse dikkatli ve özenli olmalıdır. Yöntem tesbih tanesine kısa süreyle ateş uygulamaktır. Ateşle gerçekleşen bu yöntemle tesbih ortaya tatlı bir koku çıkartıyorsa o gerçek bir üründür.  

99’LUK TESBİHLER ANLAMLI HEDİYELER OLUR

99’luk tesbihler her açında kullanımı özel olan ürünler arasındadır. 99’luk tesbih hediyelik olarak bayramlarda alınan ürünlerin başında gelir. Kişiler sevdikleri tanıdıklarına, anlamlı bir armağan vermek isterlerse, genelde 99’luk tesbihler akla ilk gelen ürünler arasındadır.    

Gönül Tesbihcilik 01.04.2023

Etiketler: 99'luk Tesbihler

Tesbih cenneti olan Türkiye’de, her biri birbirinden ayrı birçok tesbih çeşidine rastlamak mümkündür. Tesbihler yapımında kullanılan malzemeye göre çeşitli sınıflara ayrılır. Kimi tesbih kıymetli fosil olan kehribarla üretilirken, kimi tesbihler bakalit, kimisi de katalin ham maddesiyle üretilir. Reçineli yapımıyla tanınan kehribar tesbihler ayrı bir sınıfa girerken; sıkma tesbihler bakalit maddesiyle, katalin tesbihlerse katalin maddesiyle diğerlerinden ayrılır. Tesbih yapımında kullanılan maddeler güvenilirdir ve ürünün sağlamlığı arttıran özellikler taşır.

KATALİN TESBİHLER KULLANANA GÜVEN VERİR
Tesbihlerin içinde en güvenilir malzemeden yapılan katalin tesbihler oldukça merak konusudur. Katalin tesbihler plastik midir? Sorusunun cevabı evet olacaktır. Plastik düşünüldüğünün aksine kalitesiz üçüncü sınıf bir madde değildir. Günlük yaşamın her alanında plastiğe rastlamak son derece mümkündür. Neredeyse tüm kaliteli ürünlerde birinci sınıf plastik kullanılır. Kaliteli plastiklerin tesbih camiasında görüldüğü yer katalin tesbihlerle ifade edilir. Katalin tesbihler güçlü plastik yapısıyla, şık ve estetik bir görünüme sahiptir.


                            Alman Katalin Blok Malzeme

KATALİN TESBİHİN ÖZELLİKLERİ
Katalin tesbih özellikleri ifade edilmesi bakımından eski antika ürünlere benzetilir. İmalından kullanılan plastik o kadar sağlamdır ki, tesbihe ahşap görünüm vererek sert bir yapı kazanmasını sağlar. Kokusunun hoşluğuysa bir diğer önemli noktadır. Onu koklayan, tatlı bir aromanın burunlarında gezindiği ifade eder. Halk arasında kullanılan yaygın tabiriyle katalin tesbih miskevi bir üründür. Miskevi, tesbih camiasında kullanılan çok saygın bir terimdir. Eğer bir tesbihe miskevi denilirse, söylenen tesbih her açından kıymetli görülür. Kıymeti herkesçe bilinen tesbihlerin en önemli özelliği antika değer taşımasıdır. Antika değer taşımasına neden olan faktör, katalin malzemesinin yıllar içinde sertleşmesi ve tesbihin zamanla daha kıymetli haline gelmesindendir.

KATALİN TESBİHİ GERÇEĞİ NASIL ANLAŞILIR?
Katalin tesbih nasıl anlaşılır sorusuysa bir diğer merak konusudur. Katalin tesbih plastik temelli bir ürün olmasına rağmen içinde organik reçineli maddeler barındırır. Organik reçineler ona tatlı bir kıvam vererek; organik ile sentetiğin en önemli sentezini ortaya çıkarır. Yapımı oldukça pahalı olan katalini sahteleriyle ayırt etmek son derece mümkündür. Katalin tesbihin gerçeğini anlamak, diğer orijinal tesbih testleriyle birebir aynıdır.


                     Eski Malzeme Çekoslovak Katalin Tesbih

TESBİHİN ORJİNAL OLDUĞUNU ANLAMAK İÇİN TEST YAPIN!
Orijinal tesbihleri anlamak için bilinen iki ayrı önemli metot vardır. İlki çoğunluğun bildiği alev yakma yöntemidir. Alev yönteminde kibrit veya çakmak, kısa, bir veya iki saniye boyunca tesbih ve ipine zarar vermeden taşları hedef alacak şekilde yakılır. Yakılan ateşin sonucunda ortaya tatlı, aromalı bir koku çıkacaktır. Çıkan koku aromalı ve tatlıysa ürünün orijinal olduğu apaçık ortada olur. Katalin tesbihler için ayrı olan ikinci bir test daha vardır. İkinci test ışık yakma yöntemidir. Katalin tesbihin sahtelerinde, kehribar tesbihin bazı özellikleri göze çarpar; damarlı yapı ve baloncuklar. Tesbih ışık yakıldığında iki özellikler herhangi birini taşıyorsa, ürün muhtemelen taklit, sahte üründür. Tesbih severler, yeni alım yapacaklara her iki testi de önerir. İki test arasında güvenilirlik bakımından en üstte olan alevli testtir.

GÜNLÜK YAŞAMDA ŞIKLIK İSTEYENLER KATALİN TESBİH KULLANIR!
Katalin tesbihler kaliteli yapılarıyla potansiyel bir antika değeri taşır. Hemen hemen her çeşitten renklerini bulmak son derece mümkündür. Sarı, yeşil, kırmızı, mavi, kahverengi ve siyah renkler, katalin tesbihlerin sık tercih edilen renkleri arasında gösterilir.
Katalin tesbih günlük yaşamın her yerinde, özellikle elit mekanlarda daha çok kullanılır. Sahiplerine asalet veren katalin tesbih, sert yapısıyla çekimi oldukça keyiflidir. Katalin tesbihler, bütün özellikleri göz önünde tutulduğunda fiyat olarak nispeten pahalı ürünler sınıfına girer.   


                                      Pembe Katalin Tesbih
 

Gönül Tesbihcilik 17.12.2022

Etiketler: Katalin Tesbihler

                      Kaya Damla Kehribar Parçası (Amber)

GÜNLÜK YAŞAMIN VAZGEÇİLMEZİ: DAMLA KEHRİBAR TESBİH

Damla kehribar tesbih çam ağacının reçinesinden meydana gelen doğal bir taştır. Yıllarca süregelen bekleyişin ardından, çam ağacında reçine olarak salgılanan madde katılaşır. Katılaşan reçine başkalaşım geçirerek kehribar taşına dönüşür. Kehribar taşı oluşumunun uzun yıllar almasıyla; kozmetik ürünler arasında öne çıkan taşlardandır. Geçen zamanla çam ağacının tüm özelliklerini emen kehribar, tamamen organik bir maddeden meydana gelir. İçinde doğanın türlü elementleri vardır. Kehribarın sıvı bir reçineyken zamanla taşa dönüştüğü hikayesinde, çam ağacının bütün besinlerinden faydalandığı bilinmelidir!
Kehribarı bir taş olarak değil, bitki; çam ağacının herhangi bir parçası olarak düşünmek çok faydalı olacaktır. Onu çam ağacının bir parçası olarak düşünmek, taşın kıymetinin daha rahat anlaşılmasına olanak sağlayacaktır.

                          Kaya Damla Kehribardan Yapılmış Tesbih

DAMLA KEHRİBAR TESBİHİN ÖZELLİKLERİ

Damla kehribar nedir sorusunun cevabı onun oluşumundan, sunumuna kadar geçen sürede saklıdır. Tek başına doğada yıllar içinde sürdürdüğü yolculuğunu; fabrika ve işlem merkezlerinde, işlem merkezlerindeki işi bitince, mağaza ve sahiplerinin ellerinde sonlandırır. Tesbih türleri arasında rağbet edilen ilk ürünlerin başında gelir. Hafif tombul yapısı, eli doldurmasıyla çoğu kişi damla kehribar tesbihleri çok sever. Soluk sarı rengi ve kolay çekimiyle sahibine, elinde olduğu esnada tüm dertlerini unutturur. Çekişi oldukça kolaydır. Ona alışan kişiler, çekimi nedeniyle damla kehribar tesbihlerin haricinde herhangi bir tesbihe rağbet etmez.
Tesbihin vurgulanan en önemli özelliği, çekiminin rahatlığı ve uzun ömürlü olmasıdır. Ayrıca kullanan kişilere güven veren bir üründür. Verdiği güven nedeniyle damla kehribar tesbih özellik bakımından her zaman liste başı ürünlerin içinde olur.

               İçinde Örümcek Fosili olan Damla Kerhibar Kaya

KEHRİBAR YILLAR İÇİNDE DEMLENEREK OLUŞUR!

Damla kehribar tesbihin sırrına vakıf olmak isteyenlerin bilmesi gerekenler şunlardır; çam ağacının bünyesinde yıllar boyunca demlenerek kıvamına ulaşan kehribar, sarı tonlarında renk alarak, ipliğimsi yapısı ve içinde donmuş su baloncuklarıyla, dalından yeni koparılan bir meyve hissini verir. Damla kehribar tesbih geçtiği tüm fabrikasyon işlemlerden sonra bile organikliğinden bir şey kaybetmeyerek kendi yapısını korur.
Öne çıkan özellikleri arasında zihin ve vücut sağlığına iyi geldiği vurgulanmıştır. Çekiminde yarattığı topraklama sebebiyle, stres gibi olumsuz duyguları bir kenara atarak, insanların rahatlamasına neden olur. Topraklama hissinin en büyük delili organik oluşundan kaynaklanır.  

                  Kaliningrad Kaya Damla Kehribar Tesbih

DAMLA KEHRİBAR TESBİH NASIL ANLAŞILIR?

Damla kehribar tesbih organik bir üründür. Her kaliteli ürün gibi onun da sahteleri piyasada sıkça bulunur. Orijinal olarak lanse edilen sahte kehribar tesbihlerin anlaşılması, tesbih uzmanları tarafından kolayca yapılır. Orijinal kehribar tesbihin görünümünü; ipliğimsi yapısı ve baloncuklu halini taklit etmek mümkün olsa da kokusu asla taklit edilemez. Yapımında sentetik maddelerin kullanıldığı sahte ürünlerin taklit edemeyeceği tek gerçek vardır: Koku. Kokunun taklit edilemiyor olmasının en büyük delili, kehribar taşının mucizesinden saklıdır. Bir kehribar taşının oluşması yıllar alacak bir süreçtir.
Yılların verdiği organik görünüm basit bir kimyasal formülle elde edilemez. Hiçbir formülün ortaya koyamayacağı bu gerçeğin sırrı sadece doğada ve kehribar taşının oluşumunda gerçekleşir. Kehribar taşının gerçekliğini anlamak isteyenler bazı testler yapar. Testlerin en başında, tesbihi olanca hızıyla çekmek ve ortaya çıkan kokuyu almaktır. Çekiş sırasında ısınan tesbihten herhangi bir koku gelmiyorsa, muhtemelen kullanılan ürün sahtedir. Test olarak tesbihi elde ısı yaratacak kadar çekmenin dışında, bir tane daha yol bulunur. Yollardan diğeri kehribar taşını kısık ateşe tutmaktır. Yapılan ikinci test çok fazla önerilmese de, ateş, reçinenin ham kokusunu bariz bir şekilde ortama saçacaktır.

Gönül Tesbihcilik 13.12.2022

Etiketler: Kaya Damla Kehribar Tesbihler
 

Tesbih Hakkında Bilinmesi Gerekenler

 Tesbih :                                                   

Tesbih kelimesi Allah’ı zikretmenin yanında zikirlerin sayısını belirlemede kullanılan aletin adı olmuş ve Türkçe’de ses uyumuna göre “tespih” şekline dönüşmüştür.
Araplar tesbih aleti anlamında “misbaha” kelimesini kullanırlar. İslâm’da tesbihin ilk ortaya çıkışı sahâbe dönemine kadar uzanır. Hz. Peygamber’in terekesi arasında bir tesbih bulunduğunu söyleyenler varsa da bu iddiayı sahih kaynaklarla doğrulamak mümkün değildir.
Müslümanların kullandığı tesbih 33, 99, 500, 1000 ve 5000’lik olabilmektedir. Genellikle 99’luklar cami ve evlerde, 500’lük ve 1000’likler tekkelerde yer alır. Bunların taneleri normal tesbih taneleri büyüklüğünde olduğu gibi çok daha büyük olanları da vardır. 500’lük ve 1000’lik zikir tesbihleri vefat ettiğinde şeyhin sandukasına asılır. Suriyeli Alevîler kırk erenlerden esinlenerek kırklı tesbih kullanırlar. Alevî tesbihlerinde renklerden kırmızı Hz. Ali’yi, beyaz Fâtıma’yı, sarı Hasan’ı ve yeşil Hüseyin’i temsil etmektedir.                                 
                                                                       
                                                                                                                                                           
Tam bir tesbih taneler, imâme, nişane (durak), pul, tepelik, püskül veya kamçı gibi bölümlerden meydana gelir. Parçaların şekil ve tezyinat itibariyle birbirine uyumlu ve bir bütün halinde olması gerekir. Eskiden taneler “çıkrık-kemâne” denilen el tornalarında yapılırdı. Tane taslağı çıkrığa takılan ve kemâne ile ileri geri döndürülen matkapla delinir, sonra deliğin bir tarafı “çarkûşe” adlı konik matkapla genişletilir ve ardından taslak malafaya takılarak önce arda, peşinden rende denilen kalemlerle şekillendirilip kaol ile cilâlanırdı. Tesbih ustaları 1965’ten sonra elektrikli torna kullanmaya yönelmiş, son dönemlerde ise bilgisayarlı tornalarla bu iş daha kolay hale gelmiştir.
Tesbih yapılan maddeler genelde mineraller, değerli madenler, hayvanlardan elde edilen kabuk, kemik, boynuz türleri ve dişler; denizden çıkarılan inci, mercan ve sedef; bazı fosiller; sert veya kokulu ağaçlar; bir kısım bitkilerin çekirdekleri ve son zamanlarda ortaya çıkan sentetik maddeler şeklinde ele alınabilir. Minareller otuz üçlük bir tesbihin her tanesi farklı bir türden yapılacak kadar çeşitlidir. Değişik renklerde akik, jasper, ametist, malakit, hematit, oniks, unakit, azurit, kuvars, ayn-i hir, kaplan gözü, fîrûze (turkuaz), lapis, necef, yeşim, yakut, zebercet, zümrüt ve Afganistan’da çıktığı yere nisbetle şahmaksut denilen (Şah Maksûd) şeffaf serpartin bunların başlıcalarıdır.



Amber, bağa, balık dişleri, şîr-i mâhî (deniz aslanı, mors) dişi, fildişi, zergerdandan (gergedan boynuzu) elde edilen maddeler de tesbih yapımında kullanılır. Tesbih yapılan çok sayıda ağaç türü vardır, bunlardan bazıları şunlardır: Assamela (afrormasia [pericopsis elata]), abanoz, anjan, ardıç, demirhindi, fıstık, gül ağacı, pelesenk, sakız, sandal, servi, tik, kokobolo, şimşir ve öd ağacı. Bir tür hindistan cevizinin kabuğundan elde edilen kuka tesbihler çok değerlidir. Ayrıca on yılda olgunlaşan ve dünyanın en büyük meyvesi kabul edilen, yine bir tür hindistan cevizinin zamanla taş sertliğinde katılaşmış sütü olan narçıl, kuruyunca sertleşen andız meyvesi, hurma ve zeytin çekirdekleri de tesbih yapımında kullanılır. Daha çok Baltık denizi etrafındaki ülkelerde toprak altından çıkarılan ve bir çam reçinesi fosili olan kehribar da tesbih imalinde yararlanılan en değerli maddelerdendir. Son zamanlarda katalin, sıkma kehribar, ateş kehribar ve fiber gibi sentetik maddelerden tesbih yapımı yaygınlaşmıştır.
 

Tesbihi Oluşturan Parçalar

1. Tane / Habbe 

Tesbihin ana unsurlarından biri olan ve yapımı beceri, ustalık isteyen genellikle küresel, yuvarlak, beyzî (elipsoidal), şalgamî, silindirik şekillerinde çeşitli malzemelerden yapılmış ortası delikli boncuklardır. Bu tanelerin çapı genellikle 4-10 mm. civarıdır. Küçük taneli olanlar ise “Zenne- Kadın Tesbihi” denir. 

2. Nişane/ İşaret- Durak (Ara Durak)

Müezzin olarak da isimlendirilir. 99'luk tesbihlerde, birinci ve ikinci 33'lük gruplardan sonra konulur. 99'luk tesbihlerde 2 adet nişane bulunur.

3. İmame 

Sanatkarın sanatını sergilediği en önemli parça ve tânelerin dizili olduğu ipin iki ucunun buluştuğu yerdeki parça imâme‘dir. Zarif görünmesini sağlamak üzere genelde tane uzunluğundan 4 ila 6 misli daha uzun yapılır. Boğumlarında hareket edebilen halkalar bulunabilir. Tesbih hammaddesiyle aynı maddeden yapılması esastır.

4. Düğümlük (Düğüm Gizleyen)

İmamenin altındaki iki delikten girip de üstündeki tek delikten çıkan ipleri düğüm tanesinden geçirildikten sonra düğümlenerek bu tanenin içine sıkıştırılır. Böylece imamenin yukarı kayması engellenir.

5. Tepelik/Hitame

İki ucu burulmuş olan ipin bittiği yere hitame (ya da tepelik) denir. Tepelik imame ile aynı uyum ve ahegi sağlamalıdır. 

6. Çivi 

Hitamenin üstündeki deliğe tıpatıp oturan, çivi denilen ve alt tarafı delikle aynı şekle sahip olan kısım ise ipin iki ucunun bağlanıp, sıkıştırıldığı kilit noktasıdır.

7. Kamçı Püskül

Bazı modellerin ucuna yani imameden sonraki kısma ibrişimden, ipekten, gümüş ya da altın tellerden yapılmış bir püskül takılır ki buna da kamçı denir.

8. Fren (Stop)

Tesbihin çekim ölçüsünü ayarlamak için kullanılan parça, tane aralığını ayarlamak için kullanılır,

9. Havşa 
Tesbih habbesinin giriş deliğinin küçük, çıkış delğinin büyük olmasına denir. Eski Osmanlı olarak tabir edilen tesbihlerde kullanılan yöntemdir, günümüzde osmanlı benzetme tesbihlerde havşa delim kullanılır, havşa delimde habbeler(taneler) birbirine tam olarak oturur.


Tesbihler ve Bazı Özellikleri :

Tesbihler; cinsine, malzemesine ve kökenine göre bazı özelliklere ve hikayelere sahiptir. Bu tür tesbihlere örnek olarak;   

İnci ve Mercan; Kur'an-ı Kerim'de (Rahman Suresi 55/22-23) geçtiği için ayrıca değerli addedilmişlerdir.  

Öd (Ud) Ağacı; Peygamberimizin bu ağaçtan elde edilen kokuyu kullandığı bilinmektedir. Dolayısıyla bu ağaç manevi açıdan değerli hale gelmiştir. Mistik bir şekilde peygamberimize yakınlığı simgeler. Koyu renklisine ''maverd'' , açık renklisine ''rüveydari '' denir.   


Misk-i Amber: Balina kusmuğu olan bu madde güzel kokusu ile bilinir. Bu kokunun, Hz. Yunus'a ait olduğu, balinanın karnında muhafaza edildiği için, bu maddenin güzel koktuğu rivayet edilir.   

Naka (deve kemiği); Ortadoğu coğrafyasında tüketilen bir hayvan olan deve, kutsal sayılmış, kemiğinden ve dişinden de tesbih üretilmiştir. Osmanlı döneminde tüccarların kullandığı rivayet edilir. ''Yolda kalmışlar veya ihtiyaç sahipleri, tüccarları ellerindeki nakadan tanır ve ondan yardım isterlerdi'' şeklinde bir rivayet vardır.    Deve Kemiği Tesbih  

Necef; Irak'ın Necef Şehri'nde çıktığı için bu isimle anılır. Serinliği ile bilinen bu taşın, Nuh Tufanı esnasında yağan dolu taneleri olduğuna dair bir inanç vardır.       

Kuka; siteril bir yapıya sahip olduğu için, doktor tesbihi olarak bilinir. Hatta ''saraya gelen doktorlar, bir odaya alınır, eline kuka tesbih verilir ve bir müddet çektikten sonra huzura kabul edilir'' şeklinde bir görüş mevcuttur. (Bu bilginin sadece bir rivayet olarak değerlendirilmesinde yarar vardır.)  
Kuka Tesbih

Gönül Tesbihcilik 10.12.2022

Etiketler: Tesbihler